چالوس

شهر چالوس

توجه : در بخش اطلاعات شهرهای سامانه گردشگری توریست یار شما میتوانید ابتدا با شهرهای توریستی ایران و همچنین جاذبه های گردشگری این شهرها اشنا شده و سپس با شناخت بیشتر مقصد سفر خود را انتخاب نمایید.

شهر چالوس

چالوس از جمله زیباترین شهرستان های شمالی ایران است که جزء استان مازندران به شمار می رود. از آنجایی که چالوس در فاصله نزدیکی از تهران قرار گرفته و گردشگران زیادی از تهران برای سپری کردن اوقات فراغت خود به آن سفر می کنند. چالوس شهری همیشه سرسبز با طبیعتی بسیار زیبا می باشد که همین باعث شده از توریستی ترین شهرهای خطه شمال کشور شناخته شود. حتی جاده ای که برای رسیدن به این شهرستان زیبا و خوش آب و هوا طی می کنید، بسیار زیبا بوده و به هر نقطه ای از آن نگاه کنید، چیزی جز زیبایی و سرسبزی نخواهید دید. این شهر جزء قدیمی ترین شهرهای استان مازندران به شمار می رود و تاریخچه ای طولانی پشت آن وجود دارد.

تاریخچه چالوس

چالوس از قدیمی ترین شهرهای استان مازندران است که مرکز آن شهر چالوس می باشد. این شهرستان در جلگه میانی کرانه دریای خزر واقع شده و از دو بخش مرکزی و مرزن آباد تشکیل شده است. این شهرستان در زمان های گذشته جزئی از سرزمین رویان محسوب می شده و در کتاب های قدیمی آن را با نام های شالوس و سالوش آورده اند. در این شهرستان پادگانی نظامی وجود داشت که از آن برای دفاع از سرزمین استفاده می شد. در زمان قاجار درست بعد از زمانی که باز هم تنکابن به استان مازندران ملحق شد و استان گیلان را فتح نمودند، چالوس، تنکابن و کجور به عنوان محال ثلاث در استان مازندران شناخته شدند.

این منطقه جنگ های بسیاری را در طول تاریخ به خود دیده بود. اگر به تاریخ این شهر مراجعه کنید، خواهید دید که در زمان حکومت سادات علوی اتفاقات زیادی در طبرستان رخ داده است. منطقه رویان کهن جزء مناطق غربی طبرستان به شمار می رفت و شهرستان هایی همچون چالوس، نور، نوشهر، عباس آباد، رامسر، کلاردشت و تنکابن را در خود جای داده بود.

ریشه نام چالوس

بومیان این منطقه در گویش بومی خود چالوس را با لفظ چالِس می نامند. این نام از دو واژه چا و لوس به وجود آمده که در زبان طبری چا و چال به معنای گودال و لِس و لوس به معنای لجن هستند. به صورت کلی در زبان طبری نام چالوس، گودال لجنی یا باتلاقی معنی می دهد.

زبان مردم چالوس

بومسان شهرستان چالوس با زبان طبری کلارستاقی و لهجه مازندرانی صحبت می کنند. زبان طبری کلارستاقی درواقع از زیرمجموعه های زبان طبری رویانی می باشد و مردمان شهرستان نور تا نشتارود که در شرق شهرستان تنکابن واقع شده، به این زبان صحبت می کنند. در استان مازندران که زبان مازندرانی رایج است، خود از سه گویش شرقی، مرکزی و غربی تشکیل شده است. مردم چالوس که به گویش طبری کلارستاقی سخن می گویند، این گویش جزء گویش غربی مازندرانی به شمار می رود.

جمعیت مردم چالوس

طبق آخربن سرشماری که در سال 1395 هجری شمسی در شهر چالوس صورت پذیرفت، جمعیت این شهر بیش از 65 هزار و 196 نفر به دست آمد که به عنوان پر جمعیت ترین شهر غربی استان مازندران شناخته شد. جمعیت این شهر اغلب جزء طبری تبارها می باشند. بومیان چالوس نیز به زبان مازندرانی صحبت می کنند. قسمت شرق شهر چالوس جزء بخش کجور محسوب می شود و ساکنان آن را کجوری ها تشکیل داده اند و با زبان مازندرانی گویش کجوری صحبت می کنند.

آیین های مردم چالوس

اهالی بومی چالوس دارای آیین های مخصوص به خود از جمله آیین خورمیا به معنی خورشید خواهی هستند. مردم چالوس این آیین را در زمانی که بارندگی به صورت متوالی صورت می گیرد، به جا می آورند تا از خداوند متعال بخواهند به بارش باران پایان دهد و نور خورشید را به سرزمین بتاباند. افرادی را که در مراسم خورمیا شرکت می کردند را خورمیا توار به معنای از تبار خورمیا می نامند. این آیین به صورت گروهی برگزار می شود و سردسته آنان چوبی بلند به دست گرفته و جارویی را بر نوک این چوب قرار داده و پوستی از پشم گوسفند را به صورت جلیقه به تن کرده و یک عدد غربال و چندین جارق کهنه و زنگوله ای را به کمر و بازوها می بندند.

کسانی که در این گروه هستند لباس هایی شبیه به لباس های سردسته گروه اما با رنگ متفاوتی به تن دارند و دسته ای از علف های بلند یا سرشاخه ها نرم درختان و بوته ها را به دست می گیرند. افراد گروه سرهایشان را به سمت آسمان بالا می گیرند و جارو و دسته های علفی که در دست دارند را و آن ها را به صورتی در هوا می چرخانند که در حال جاروی ابرهای آسمانی هستند.

هر شهری از ایران دارای سوغات های متفاوتی هستند و چالوس نیز از این قاعده مستثنی نبوده و سوغاتی های خوشمزه و صنایع دستی زیبایی دارد. از بهترین محل هایی که می توانید سوغاتی های خوشمزه و زیبا تهیه کنید، بازارهای هفتگی و سنتی می باشند. چالوس نیز دارای بازارهای هفتگی بوده و گردشگران می توانند با مراجعه به آن ها سوغاتی های مورد نظر خود را پیدا و تهیه نمایند. در این بازارها بانوان و آقایان بومی این منطقه مشغول فروش انواع محصولات کشاورزی و دست سازه های خود هستند. بسیاری از گردشگران که به این شهر سفر می کنند، از صنایع دستی و خوراکی های خوشمزه آن تهیه می کنند و به عنوان سوغات همراه خود می برند.

آغوزنون

از دیگر خوراکی های خوشمزه ای که به عنوان سوغاتی چالوس می توانند در سفر به این شهر تهیه کنید، آغوزنون می باشد که آن را با نام آغوزکنا هم می شناسند. آغوزنون نوعی شیرینی بسیار خوشمزه است که از آرد گندم، تخم مرغ، شیر و شکر تهیه می شود. این شیرینی معمولا ساده بوده و مواد خاصی داخل آن قرار نمی دهند. اما برخی از مناطق داخل آن گردو قرار می دهند.

سفال

اگر از آن دسته افرادی هستید که در سفر به هر شهری می خواهید از صنایع دستی آن شهر یادگاری زیبایی را تهیه کنید و همراه خود ببرید، چالوس نیز دارای صنایع دستی زیبایی از جمله سفال است. سفالگری از رایج ترین هنرهایی است که برخی از بومیان این شهر به آن مشغول هستند و ظروف سفالی زیبایی را تهیه می کنند. شما نیز می توانید از ظروف سفالی این شهر خریداری کنید و به عنوان سوغاتی و یادگاری از این شهر همراه خود ببرید.

برنج چالوس

همه ما می دانیم برنج خطه شمال ایران از بهترین برنج های جهان شناخته می شود. شهر چالوس نیز برنج بسیار خوش طعم و خوش عطری داشته و از محصولات کشاورزی این شهر به شمار می رود. در شالیزارهای چالوس برنج طارمی بسیار خوش عطر و طعمی کشت می شوند که افراد زیادی از آن ها خریداری می کنند.

هر کدام از شهرهای شمالی غذاهای متنوع و محلی خوش طعم و لذیذی دارند. از لذت بخش ترین قسمت های سفر، چشیدن غذاهای خوشمزه و لذیذ از غذاهای محلی می باشد.

خورشت آلو

از خوش طعم ترین غذاهای محلی چالوس که همراه با برنج سرو می شود، خورشت آلو می باشد. این غذا جزء آن دسته از غذاهایی است که طعمی ملس و دلنشین داشته و آن را با نام خوراک مرغ هم می شناسند. مواد به کار رفته در تهیه خورشت آلو، مرغ، آب نارنج، انار، پیاز، آلو، زعفران و گردوی خرد شده می باشد. این غذا طعمی نزدیک به فسنجان دارد و افرادی که خورشت فسنجان جزء غذاهای مورد علاقه آن ها می باشد، طعم خورشت آلو را نیز می پسندند.

آش کدو

از دیگر غذاهای محلی چالوس، آش کدو می باشد که جزء خوشمزه ترین آش های محلی کشور به شمار می رود. اگر در فصل سرما به چالوس سفر کردید، خوردن آش کدو را فراموش نکنید. موادی که برای تهیه آش کدو مورد استفاده قرار می گیرند، موادی نظیر عدس، کدو، برنج، شکر، پیاز، لیمو ترش و ادویه های محلی می باشند. در صورت تمایل نیز می توانید نعنا و کشک بر روی آن بریزید و آش را تزئین نمایید.

کدو پلو

کدو پلو جزء غذاهای محلی چالوس به شمار رفته و در زبان محلی آن را کئی پلو می نامند. کدو پلو از پرطرفدارترین غذاهای محلی این شهر بوده و پیشنهاد می شود در صورت سفر به این شهر حتما آن را تست کنید. برای تهیه کئی پلو از موادی همچون کدو، برنج، گوشت چرخ کرده، زیره، زردچوبه، پیاز و کره محلی استفاده می شود.

شهرستان زیبای چالوس دارای اقلیم معتدل و مرطوب بوده و به همین جهت سرسبزی و لطافت در بیشتر فصل های سال در این شهر احساس می شود. همین موضوع باعث شده این  شهرستان در تابستان ها بیشترین دمای آن تا حدود 36 درجه سانتی گراد و زمستان ها کمترین دمای آن به منفی 1 درجه سانتی گراد می رسد.

چالوس از جمله شهرهای بسیار زیبا و سرسبز استان مازندران است که جاذبه های دیدنی و گردشگری فراوانی را در خود جای داده و گردشگران زیادی را از داخل و حتی خارج از کشور را به سمت خود دعوت می کند. کمتر کسی پیدا می شود که برای گشت و گذار و تفریح به سراغ طبیعت زیبا و سرسبز این شهر نرفته باشد. حتی اگر به شهرستان چالوس سری نزده باشید، قطعا به جاده آن رفته اید و از دیدنی ها و آب و هوای بی نظیر آن لذت برده اید.

جاده چالوس

هنگامی که سخن از چالوس به میان می آید، نخستین چیزی که در ذهن همگان تداعی می شود، جاده ای زیبا، سرسبز و پر پیچ و خم می باشد که به هر نقطه ای از آن نگاهی کنید چیزی به جز سرسبزی و طراوت نخواهید دید. جاده چالوس از زیباترین و جذاب ترین جاده های ایران است که دارای طبیعتی فوق العاده و بکر می باشد. همچنین بعد از آن که سد امیرکبیر ساخته شد، این جاده از محبوبیت بیشتری برخوردار گردید و توجه افراد بیشتری را به خود جلب کرد. زمان بهره برداری این جاده به سال 1312 هجری شمسی و پیش از انقلاب اسلامی باز می گردد. در ابتدا نام جاده 59 را برای این جاده انتخاب کرده بودند که پس از مدتی نام چالوس را برای آن برگزیدند.

در طول این مسیر چندین تونل و پل وجود دارند که یکی از معروف ترین آن ها تونل کندوان نام دارد و توسط آن کرج به چالوس متصل شده است. هنگامی که در طول مسیر این جاده زیبا در حال حرکت هستید، رستوران ها، قلیان سراها، لبنیاتی ها و…. زیادی را خواهید دید که گردشگران می توانند برای استراحت و صرف وعده غذایی به سراغ آن ها بروند. اگر در آخر هفته ها و یا ایام تعطیل مسیرتان به جاده چالوس بخورد، ترافیک سنگینی را خواهید دید که جمعیت زیادی از افراد برای گشت و گذار و دسترسی به شهرهای شمالی از آن استفاده می کنند. طول این جاده به 160 کیلومتر می رسد و شهرها و روستاهای متعددی در طول آن وجود دارند و از دیدنی های جاده چالوس محسوب می شوند.

 

 دریاچه ولشت

دریاچه ولشت از دیگر جاذبه های دیدنی چالوس به شمار می رود که دارای آب شیرین می باشد و در بخش جنوب غربی این شهرستان واقع شده است. این دریاچه در ارتفاع 935 متری از سطح دریا قرار داشته و از بهترین محل ها برای زندگی آبزیان و پرندگان شناخته می شود. دریاچه ولشت از جمله مکان های تفریحی چالوس بوده و گردشگران می توانند از تفریحاتی همچون شنا، ماهیگیری، دوچرخه سواری، پیاده روی و پیک نیک لذت ببرند. این دریاچه در شهر مرزن آباد و در فاصله 25 کیلومتری از جاده چالوس قرار گرفته است.

اطراف دریاچه ولشت را گیاهان و درختانی سرسبز فرا گرفته که بر زیبایی و محبوبیت آن افزوده اند. این دریچه به عنوان یکی از بهترین جاذبه های گردشگری در نزدیکی های تهران به شمار می رود که افراد زیادی می توانند برای گردش و تفریح های یک روزه به سراغ آن بروند و برای ساعاتی از آلودگی و شلوغی های شهری رهایی یابند و یک روز را در دل طبیعت سپری کنند.

پارک جنگلی فین

از جاذبه های گردشگری شهرستان چالوس می توان به پارک جنگلی فین یا همان پارک جنگلی چالوس اشاره نمود. این پارک جنگلی در فاصله نزدیکی از جاده چالوس قرار داشته و از طبیعتی بسیار زیبا و بکر بهره می برد. همچنین به دلیل فاصله نزدیکی که از تهران دارد، افراد زیادی بدون آن که به این شهرستان سفر کنند، آن را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می کنند و به سراغ آن می روند. از کنار این پارک جنگلی رودخانه زیبا و خروشان چالوس عبور می کند که بر زیبایی و طراوت این جنگل افروده است. از آنجایی که پارک جنگلی فین در میان گردشگران از محبوبیت بالایی برخوردار است، امکانات رفاهی مناسبی نظیر کافه، رستوران، آلاچیق، فروشگاه، نیمکت برای استراحت، محل های مناسب برای چادر زدن، سرویس بهداشتی، پارکینگ و… در آن وجود دارد که از اصلی ترین دلایل محبوبیت آن به شمار می روند.

همچنین افراد زیادی در روز سیزده فروردین، روز طبیعت، پارک جنگلی فین را انتخاب می کنند و اوقات فراغت خود را در آن سپری می کنند. اگر قصد سفر به این پارک جنگلی زیبا و دنج را دارید و به دنبال بهترین زمان بازدید از آن هستید، می توانید فصل هایی همچون بهار و پاییز را انتخاب نمایید. چرا که در این دو فصل خبری از گرمای آزاردهنده و شرجی و سرمای طاقت فرسا نیست و می توانید با خیالی راحت و آسوده از تفریح و استراحت خود در آن لذت ببرید.

کاخ چایخوران

اگر به بازدید از اماکن تاریخی و آثار باستانی علاقه مند هستید، کاخ چایخوران یکی از جاذبه های تاریخی است که در شهرستان چالوس واقع شده و از زمان رضا شاه پهلوی باز می گردد. این کاخ دارای یک طبقه و یک زیرزمین بوده و رضا شاه از آن به عنوان محلی برای استراحت های کوتاه استفاده می کرد. کاخ چایخوران در منطقه ای از چالوس قرار گرفته که دارای ارتفاع بیشتری نسبت به دیگر مناطق اطراف می باشد و آن منطقه را محوطه کاخ نام گذاری کرده اند. در حال حاضر نیروهای مصلح این کاخ را در اختیار گرفته اند و از آن به عنوان پادگان استفاده می کنند.

این کاخ مساحتی حدود 4 هزار متر مربع داشته و دو ورودی اصلی در شرق و غرب بنا برای آن در نظر گرفته اند. مقابل عمارت یک حوض آب وجود دارد که زیبایی محوطه بیرونی را تکمیل کرده است. برای ساخت این بنای تاریخی از معماری سبک اروپایی الهام گرفته اند. کاخ زیبای چایخوران در سال 1353 هجری شمسی در فرهست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مرداب هسل

از آنجایی که گردشگران زیادی نوشهر را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می کنند، جاذبه های گردشگری و دیدنی متنوعی در این شهر وجود دارند که گشت و گذار در آن ها می تواند بسیار لذت بخش باشد. مرداب هسل از جاذبه های دیدنی نوشهر به شمار می رود که از طبیعتی بکر و دست نخورده برخوردار است. این مرداب در میان جنگلی زیبا و تماشایی واقع شده است. این مرداب علاوه بر نام هسل، با نام مرداب کنیچال نیز شناخته می شود. هسل در ارتفاع 250 متری از سطح دریا قرار گرفته و برای دسترسی به آن بایستی مسیری را در میان طبیعت به صورت پیاده طی کنید.

این مرداب بالغ بر 1000 متر مکعب آب در خود جای داده که در برخی از فصل های سال که بارندگی زیاد است، این حجم از آب به بیش از 3 هزار متر مکعب هم خواهد رسید. این مرداب در بخش جنوب غربی نوشهر واقع شده و دارای پوشش جانوری زالو، لاک پشت و وزغ می باشد. همچنین از پوشش گیاهی هسل می توان به درختان انار، انگور جنگلی، انجیر، سیب ترش جنگلی، گیاهان دارویی نظیر زمنج، فشکی واش و بابونه اشاره نمود.

جنگل های چهار باغ مرزن آباد

جنگل های بکر و سرسبز از اصلی ترین جاذبه های دیدنی و گردشگری شهرستان چالوس به شمار می روند. جنگل های چهارباغ مرزن آباد از زیباترین جنگل های سرسبزی است که در شهرستان چالوس واقع شده و جزء مناطق حفاظت شده محسوب می شوند و آن را با نام منطقه حفاظت شده چالوس می شناسند. این جنگل زیبا دارای مساحتی بیش از 19 هزار هکتار بوده و در طبیعت آن می توان رودخانه و کوهستان را مشاهده نمود و در سال 1380 هجری شمسی به مناطق حفاظت شده پیوست.

جالب است بدانید روستاهای متعددی در این منطقه جای گرفته اند که می توان به روستاهایی همچون مچر، انگورن، دلیر، توان نوکرس، واسپول و… اشاره کرد. این جنگل کوهستانی بوده و دارای آب و هوایی سرد و مرطوب می باشد. ار نواحی مرتفع آن می توانید چشم انداز بسیار زیبا و تماشایی از مناطق اطراف را مشاهده نمایید. اگر به جنگل نوردی و پیاده روی در میان درختان سرسبز علاقه دارید، جنگل های چهارباغ مرزن آباد از بهترین گزینه های گردشگری در چالوس به شمار می روند.

بازار سنتی چالوس

گردش در هرکدام از سبک بازارها لذت های منحصر به فرد خود را دارند. هر کدام از شهرهای شمالی دارای بازارهای سنتی می باشند که گردش در آن ها از لذت بخش ترین قسمت های سفر به شمار می روند. گشت و گذار در بازارهای سنتی بسیار دلنشین بوده و حتی اگر قصد خرید نداشته باشید، تنها گشت و گذار در آن ها می تواند شما را به وجد آورد. در بازار سنتی چالوس انواع ماهی های تازه، سبزیجات تاززه، لبنیات، میوه و… به فروش می رسند. بسیاری از گردشگران برای تهیه سوغاتی نیز به سراغ بازارهای سنتی می روند تا بتوانند انواع محصولات تازه را تهیه نمایند.

پل فلزی چالوس

شهر چالوس که از قدیمی ترین شهرهای استان مازندران به شمار می رود، تاریخچه ای طولانی را پشت سر گذاشته است. از همین رو در طبیعت زیبای این شهر، آثار تاریخی و بناهای کهن متعددی در آن وجود دارد.

کاخ ملکه مادر

از آثار تاریخی چالوس که از دوران پهلوی دوم به یادگار مانده است، کاخ ملکه مادر می باشد که در روستای مازوپشته ساخته شده است. این روستا در مجاورت شهر چالوس و ابتدای نمک آبرود قرار دارد. کاخ ملکه مادر به عنوان اقامتگاه موقت مادر محمدرضا شاه پهلوی، بانو تاج الملوک آیرملو مورد استفاده قرار می گرفت. این کاخ در زمینی به مساحت 150 متر مربع و در دو طبقه ساخته شده است و بنیاد پهلوی به همراهی و نظارت اسدالله علم ساخت آن را عهده دار بودند.

 

 

کاروانسرای سنگی پای قلعه کندوان

هنگامی که در حال سفر به شهر چالوس هستید و به 200متری شمال تونل کندوان برسید، کاروانسرای سنگی پای قلعه کندوان را خواهید دید که امروزه تعداد 5 گنبد در قسمت شرقی آن به جا مانده و بر روی هر کدام از گنبدها 4 طاق وجود دارد. کاروانسرای سنگی پای قلعه کندوان جزء کاروانسراهای کوهستانی به شمار می رود.

کاخ اجابیت

از جاذبه های تاریخی چالوس که دارای ارزش بالایی می باشد، کاخ اجابیت می باشد که در روستایی به نام اجابیت ساخته شده است. این کاخ تاریخی دارای قدمتی مربوط به دوران حکومت پهلوی بوده که در سال 1318 هجری شمسی ساخته شده و از معماران و مهندسان اروپایی برای ساخت آن استفاده شده است. شاید داستان سه لاشه گوشت برایتان آشنا باشد. این داستان مربوط به كاخ اجابيت بوده که رضا شاه دستور داده بود در سه ناحیه از شهر سه لاشه گوشت را قرار دهند و هر کدام از گوشت ها که دیر تر رو به فاسد شدن گذاشت، کاخ اجابیت را در آن بسازند.

دبستان پروین اعتصامی

در سال 1312 هجری شمسی که کارخانه حریربافی چالوس بنا شد، همزمان با آن محلی به عنوان رستوران کارخانه ساخته شد. این بنا در ضلع شمالی خیابان امام قرار دارد. در میان سال های 1320 تا سال 1324 هجری شمسی از از این مکان به عنوان پایگاه فرماندهی نیروهای ارتش شوروی سابق مورد استفاده قرار می گرفت. در سال 1325 هجری شمسی که متفقین از کشور خارج شدند، این بنا را به عنوان دبیرستان شاپور مورد استفاده قرار دادند. همچنین بعد از مدتی با تغییر کاربری از دبیرستان به دبستان تبدیل گردید و آن را دبستان پروین اعتصامی نام نهادند و از مدارس معروف استان مازندران شناخته شد. بنای این مدرسه دارای یک طبقه به همراه زیرزمین بوده و ورودی آن در سمت جنوب مدرسه واقع شده است. دبستان پروین اعتصامی در سال 1385 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

پل زغال

از دیگر آثار تاریخی به جا مانده در طبیعت چالوس، پل زغال نام دارد که قدمت آن به دوران پهلوی اول می رسد. پل زغال بر روی رودخانه چالوس و در جاده کندوان واقع شده که دارای طول 38.5 متر، عرض 6.2 متر و طول دهانه 20 متر می باشد. این پل تاریخی به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران با شماره 8805 و در تاریخ 10خرداد سال 1382 هجری شمسی به فهرست آثار ملی اضافه گردید.